# Tags
#Кураш

Сурхонча Олиш

Сурхонча Олиш

Анъанавий узбек кураши – Сурхонча Олишнинг тарихи минг — минг йилларга бориб такалади. «Олиш» кутлуг мерос сифатида авлодлардан авлодларга утиб келади. Табир жоиз булса, «Алпомиш» достонида хам Бойсун – кунгирот эли, унинг анъанавий хакида жозибали тасвирланган сюжетлар мавжуд. Тадкикотчилар айтишларига караганда эса, «Алпомиш» эпосининг бино булганига минг йил булди. Чунки Сурхондарё Вилоятида 2017 йили 28 май куни Термиз шахрида булиб утган Кураш бўйича Ўзбекистон Республикаси Президенти соврини учун Ҳаким ат-Термизий хотирасига бағишланган анъанавий ХIII халқаро турнири очилишидаги нуткида Курашнинг Ватани Сурхондарёдир десам адашмаган булсам керак Сурхондарё полвонлари юрти деб айтган.

Сурхонча Олиш

Президентимизнинг 2016 йил 2 декабрдаги «Ўзбекистон Республикасининг туризм соҳасини жадал ривожлантиришни таъминлаш чора-тадбирлари тўғрисида»ги фармонига асосан мамлакатда туризмни жадал ривожлантириш, мавжуд улкан туризм салоҳиятидан янада тўлиқ ва самарали фойдаланиш, анъанавий маданий-тарихий туризм билан биргаликда туризмнинг бошқа салоҳиятли турларини – этнографик, гастрономик, спорт, туризми ва бошқа турларини жадал ривожлантириш деб кайд этилган. Шу Фармонга асосан айни пайтда афсонавий «Алпомиш» достонининг тарихий ватанида ананавий ноёб миллий кураши – «Сурхон Олиши»ни» «Туй олиши» ни тиклашдан Сурхондарёнинг узига хос лойихаси ишлаб чикарилмокда. Ва бундан ташкари Сурхондарёнинг тарихида биринчи марта рус инглиз тилида спорт, туризми буйича хорижий саёхлар учун «Сурхон Олиши» тарихий китобини Термиз шахридаги «Олиш» миллий якка кураши «Спортклуби» ва Термез тумани «Суркаш-Кураш» МЧЖ-си тамонидан Республика ОАВ социал тармоклари Республика ижтимойи сиёсий «Якка кураш олами» Интернет онлайн журнали оркали чикараяпмиз.

Сурхонча Олиш

Афсонавий «Алпомиш» достонининг тарихий ватани Бойсун. Бошқача айтганда Кураш – Сурхончасига «Олиш» ёки «Олиш» Сурхон усули» «Туй олиши» узбек халки маданиятларининг узига хос ажралмас кисми булиб, у бутун дунёни узига жалб килаётган кизикишини орттираётган буюкларга бойдир.Бизнинг уз кузатиш ва тахминларимизга кура, « Олиш « кураши кадимги чалиш курашига ухшаш куринишига эга булган. Чалиш яккама якка кураш сифатида ХIY асрда вужудга келган. Чалиш Хитойдаги Салар халкининг ананавий яккама якка кураш кураш тури хисобланади. Саларлар туркий тилда сузлашувчи, Хитойнинг Салар автоном уездида, шунингдек Цинхай вилояти районларида ва Ганьсу провинциясида яшайдиган халкларидир бу одамларнинг аждодлари кучманчи булиб ХIY асрда Самарканддан Хитойга кучиб келишган ва Ислом диннинг суннийлиги мазхабига итоат киладилар. Чалиш — тик туриб оёкдан чалиб беллашадиган кураш туридир. Шу уринда айтиш керакки чалиш чалишиба сузини узбекчага угирсангиз, чалмок, оёкдан «чалмок» маносини беради. Сузнинг мано-мазмунидан хам ку»риниб турибдики Саларларнинг чалиш кураши кадим-кадим замонларга Самарканд худудида истикомат килган одамларнинг ананавий , кураш тури деб хисобланган. Бундан ташкари, Хитой, Афганистон, Козокистон ва бошка катор ва бошка мамлакатлардан яшовчи уйгурларнинг «Челиш» кураш хозирги биз яхши биладиган «Олиш»нинг айнан ухшаш куринишидир. Олиш.Олишиш сузи Осиё минтакасида жойлашган туркий тилда сузлашувчи халкларининг . казок-киргизлларда Беллашув.Куллатуу Огдариш деб аталади Россиялик Алтой халкида ва Догистондаги кумык миллатида эса Ябушев деб аталади.

Сурхонча Олиш

Осиё минтакасида жойлашган халкларининг кураш турлари иклим шароитларига, жугрофий мухитга, урф-одатга, итоат киладиган динига ва бошка катор омилларга хам богланиб кетганлиги кузатилади. Осиё минтакасида жойлашган туркий тилда сузлашувчи халкларининг Кураш сузи – казок-киргизлларда Курес.Куреш. татар-бошкиртлар ва чувашларда Куряш Курэш Россиялик Тува халкида Хуреш азарбойжонликларда Гулеш туркларда Гуреш туркманларда Гореш деб аталади

Сурхандарё худудида эса «Олиш» Сурхон усули ёки Сурхончасига «Олиш» деб уз миллий якка курашига эга булган Афгонистон, Тожикистон, Туркманистон билан чегарадошки, бу нарса хам маълум ахамиятга эгадир. Масалан Афганистон ананавий кураш тури «пахлавоний» пахлавон сузидан курашчи полвон сузини илгаш мумкин «полвон» сузи Сурхандарё худудида яшовчи одамларнинг кон-конига сингиб кетган. Сурхондарё вилояти кушни Тожикистонда эса тожик миллатининг миллий кураш тури «Гуштингири» сузи ибораси таомилга ирганки, бундан «этни узиб олмок» деган бир кадар дагал таржима келиб чикади. Ва бундан ташкари «Кураш Гирифтан» кураш тури тожик миллатининг миллий спорт турига киради. Узбекистон Республикасининг худудида яшовчи этник тожикларнинг «Гуштини бухорой» «Бухорои гушти» («бухарская борьба») кураш тури мавжуд

 Туркманистонда эса Республика миллий спорт тури хукукий статусига эга «Ёккалашма» (Хивинская борьба») (Хивалар Гореши) «Гушаклашма» ( гушак –кушак рус тилида пояс ) (Кушак–узбекчасига калин белбау) ва Туркман «Гореш» каби спорт турлари мавжуд. Шунингдек, киргизларда «Алыш» кураш тури-коидаси мавжудки, бунда ракиблар оёкдан чалмайдилар, белдан пастдан тутмайдилар. Бу эса узбекларнинг купрок» Фаргона водийсида удумга кирган «Белбогли олиш» курашига ухшаб кетади.. Бизнинг тахминларимизга кура, киргизларнинг белбогдан ушлаб олишишлари — «Алыш»даги коидалар фаргоналик узбеклар курашидан узлаштириб олинган. Бундай дейишимизга сабаб шуки, хитойликларнинг IХ асрга мансуб «Тян Шу» деб номланган кулёзмасида У»рта Осиёда, аникроги, Фаргона водийсида Навруз байрамларида «Олиш»курашининг гаройиб мусобакалари утказилганлиги хакида битилган. «Сурхон Олиши» грузинларнинг ананавий миллий кураши «Чидаоба» га Казокларнинг миллий кураши «Казахша Курес»га Япон Дзюдо курашига ва Ирон ананавий миллий кураши Чуха» га хам – ухшаб кетади

Сурхонча Олиш

Қадимда Сурхон заминида ананавий «Олиш» «Туй олиши» курашлари утказилганида куйидаги атамалар кулланилган:

  • «Бакавул» — хозирдан эскирган атамалар хакам, у мусобакани кузатиб борган бахоланган ва совринлар берган;майдонга тушаетган полвонларнинг номи, уларнинг манзил — макони тавсифини баланд овозда айтувчи
  • Талабгор»- навбатдаги голиб ракибга кайта олишиш учун тапаб килиб чикувчи
  • «Бош товок» -Олиш курашчи — полвонларга берилагиган энг катта соврин
  • Жо-пирим» — Ё-пирим — полвон уз ракибига хужумга киришган пайтда ана шундай хайкиради
  • «Желак» – каттик материалдан тикилган калта енгли еки енгсиз полвонларнинг «Олиш» киймидир
  • «Жонбош», «Желканинг бир жон боши» — ракибнинг бир елкага чала йиқилиши; «Желка» — ракабнинг икки елкасини хам ерга теккизиб соф галаба килиш
  • Женгди бир кулдаек» биринчи беллашувда соф галаба килди
  • «Айриш» — «Ажратиш» – ракиб полвонлар койдани бузганда еки кучлар тенг келганда баковул куллайдиган тартиби
  • «Гирром олишиш « икки ракиб полвон бир бири билан олдидан узоро тил бириктириб келишиб олишуви
  • «Ор учун» йикилган полвоннинг шериклари унинг ори учун галаба килган полвон билин олишишга майдонга тушиши
  • «Коийл» — курашчи полвон ракибидан йикилишини била туриб, олдиндан енгилишини тан олиб унинг елкасига уч марта кокиб шундай дейди

«Сурхон Олиши» «Туй олиши» Техник усуллари номи:

  • «Урама чил» — оек билан ичкаридан ураб олиб чил бериш; «
  • Чил чалиш» — оекнинг орти еки олдиндан чил солиш;
  • «Туя чил» – оеккнинг уртасидан чил солиб кутариб ташлаш;
  • «Кушша чил» — иккала оекнинг ташкарисидан чил солиб кутариб ташлаш ;
  • «Бел чил» — ракибнинг сон жабхасидан еки белидан чил солиш;
  • «Кул чил» — икки кулдан ушлаб, силкитиб мувозанатдан чикариб кул билан бураб йикитиш;
  • «Илиб улоктир» Илмоки — оекни ичкаридан еки ташкаридан оекни тавонинг учи билан илиб олиб йикитиш ;
  • «Кокма» еки «Кокиб — улоктир» — оекнинг тагидан еки енбошидан чил оекни тавони билан кокиб йикитиш .
  • «Белдан ошириб улоктириб ташлаш»
  • Кукракдан ошириб улоктириб ташлаш»
  • «Желкадан ошириб ташлаш»
  • «Чункайма» «Кутариб улоктириб ташлаш»

Туркий халклар, асотирларида, макол ва ибораларида «Олиш»нинг кипчок, шевасида хос булган фольклор атамалари мавжуд: «Жигилганни жер кутарар», «Женгилган курашга туймас», «Икки кураги жерга тегмаган полвон» «Ит олиш», «Женгингни шимариб олиш» ва хоказолар.

Шуни айтиш керакки, «Олиш» — кураши замонавий миллий курашниг бухороча коидаларида кузда тутилган усуллар кулами, тактик — техник харакатларга жуда ухшаб кетади, шу билан бирга кураш коидалари, атамалар ва курашчиларнинг кийимлари ухшамайди. Айтиш керакки, мустакиллигимизнинг утган йигирма икки йили мобайнида бухороча кураш, фаргонача олиш каби узбек миллий спорти турлари кайта кайд рослади. Бухороча узбек кураши коидалари буйича Кураш Ассоциацияси барпо килинди.. Шунингдек, фаргонача «Белбогли олиш» кураш коидалари буйича Республика Федерацияси хам тузилди.Мустакиллик йилларида узбек халкининг « оёк кул билан зарба бериш усули «Кул жанги санати» ва «Турон» яккама якка жанг кураши, кайта тикланди. Кадим замон халк достолари кахрамонлари чалиб йккитиш кураш усули билан «Олишамизми» деб ёки Оёк кул билан зарба бериш усули билан «Солишамизми» деб яккама якка жанг курашига тушган .Лекин шу нарса кишини кувонтирадики,бугунги кунда «кураш» атамаси бутун дуне буйлаб жарангламокда. Узбек халкнинг бу якка кураши тури билан турли малакатларнинг минглаб ёшлари фаол шугулланишмокда.Агар дунё микёсида 200 дан ортик, миллий якка кураш тури борлигини инобатга оладиган булсак, узбек кураши ана шулар орасида муносиб уринга эга эканлигини биламиз. Сурхондарё вилоятида, — ананавий олиш тасирида камол топган, камол топаётган лаёкатли, истедодли ва эркин келажаги булган полвонларнинг тугамас манбаи бор. Ана шу манбаида лаёкатли ёш полвонлар сафини янада кенгайтириш, уларни чиниктиришда катта ахамият касб этмокда. Бу кадимий Олиш Кураши — Сурхондарё вилояти полвонларига бощлангич жанговар жисмоний фундамент яратиб ва уз навбатида Курашчи ва Дзюдочиларни тарбиялаб Миллий Кураш ва Дзюдо кураши терма жамоаларига «резервчиларни» етказмокда. Ана шундайлардан бири Республика Олимпия захиралари колледжи кураш булимида таълим олган кураш буйича спорт устаси Зафар Юлдашев у хам бизнинг юртдошимиз Сурхондарё вилоятидан 1989 йилда Шурчи туманида таваллуд топган У етти ёшидан туман туйларида Олишга тушиб «Сурхонча Олиш» нинг хадисини олган Сунгра у Республика Олимпия захиралари колледжи кураш булимида таълим олган. 2007 йилда Миллий Кураш буйича Лондонда булиб утган Халкаро турнири голиби ва

2008йилда Миллий Кураш буйича Парижда булиб утган «Гран-при» Халкаро турнири голиби 2008йилда Эрон Давлатининг Техрон шахрида Миллий Кураш буйича булиб утган Осиё чемпионати совриндори ва 2010 йилда Украинанинг Евпатория шахрида. Миллий Кураш буйича булиб утган «Гран-при» Халкаро турнири кумуш медали совриндори Республика Жисмоний тарбия Институтининг самбо факультетида укиб келиб Республика Олимпия захиралари колледжи кураш булимида ёш мурабий булиб ишлаб келган

Хозирги вакт мурабийси Зафар Юлдашев Ўзбекистон Республикаси Дзюдо Федерация ёшлар терма жамоасида мурабий булиб ишлаб келаяпти.

2015 йили Ҳиндистоннинг Коччи шаҳрида дзюдо бўйича ёшлар ва кадетлар ўртасида ўтказилган Осиё чемпионати кумуш совриндори

2015 йили кадетлар ва ўсмирлар ўртасида дзюдо бўйича Бангкокда (Таиланд) бўлиб ўтган Осиё чемпионати кумуш совриндори

2017 йили Бокуда ўтган IV “Ислом бирдамлик ўйинлари”нинг дзюдо бўйича бронза совриндори

2017 йили Ўзбекистон Республикаси Президенти соврини учун Ҳаким ат-Термизий хотирасига бағишланган Кураш буйича анъанавий ХIII халқаро турнири бронза совриндориЎзбекистон Республикаси Дзюдо Федерация терма жамоаси аъзоси 1996йилда Шурчи туманида таваллуд топган шогирди Олтибаев Бекмуродни тарбиялаб 100 кг ортик мутлок вазнда Дзюдо ва Кураш буйича Жахон аренасида курашадиган килиб таёрлаган..Чунки хакикатдан хам Бекмурод Олтибаев етти ёшидан «Туй олиши» га тушиб, кейин эса бир умрга курашнинг бу турини яхши куриб колди.шунда у «Сурхонча Олиш» нинг хадисини олди

Бундан ташкари яна бир Сурхондарёлик юртдошимиз. 2014 йил бошидан Жахон Дзюдо курашининг рейтинги буйича учинчи уриндан жой олган Республика Олимпия захиралари колледжи кураш булимида таълим олган. Денов туманида 1989 йилда тугилган Яхё Имомов, 2011 йилда Дзюдо кураши буйича жахон кубоги совриндори /Тошкент/, 2012 йилда Дзюдо кураши буйича Прагада булиб утган жахон кубоги голиби, 2013 йилда Дзюдо кураши буйича Парижда булиб утган халкаро мусобака «Мастерс» голиби, 2013 йилда Россиянинг Козон шахрида булиб утган Жахон Универсиадасининг Дзюдо куриши буйича кумуш медали совриндори булган.Яхё – Миллий кураш ва Дзюдо кураши буйича халкаро тоифадаги спорт устасидир. 2013 йилда Узбекистон Республикаси Президенти Фармонига кура Яхё Имомов Узбекистон Республикасида «Хизмат курсатган спортчи» фахрий унвонига эга булди. Яхё илк бор етти ёшидан Туй Олишга тушиб, кейин эса бир умрга курашнинг бу турини яхши куриб колди.шунда у «Сурхонча Олиш» нинг хадисини олди. Бир суз билан айтганда, Яхёни туй — йигинларимизнинг Олишлари катта спортга тайёрлади, ва чиниктирди. Сунгра у Республика Олимпия захиралари колледжи кураш булимида таълим олган. Нисбатан киска вакт ичида, яний 2011 йилнинг декабридан 2012 йилнинг июнигача кадар, етти ой ичида Яхё Имомов Лондон Олимпиядаси катнашчиси лицензияси кулга киритди ва ер юзининг кучли Дзюдочилари каторидан муносиб жой олди.Аслини айтганда, Лондон Олимпиядасидаги олишувлар ёш спортчининг янада чиникишида жиддий имтихон булди. У Пекин Олимпиядаси кумуш медали совриндори, 2010 йилда Дзюдо кураши буйича утказилган чемпионат голиби, Жанубий кореялик Жеа-Бум Ким билан майдонга тушди. Аммо Яхё бу кучли чемпионга муносиб ва дадил ракиб була олди. Келажаги ёруг булган ёш узбек Дзюдочи полвони Яхё Имомовни кичкина устунлик билан жанубий кореялик Дзюдочи енгди. Пировардидда у Лондон Олимпиядаси чемпиони булди.Бундан ташкари Яхё Имомов якинда 2014йил 25 январ куни Дзюдо кураши буйича «Дзюдо кхрамонлари» сериясининг «Европа Осиёга карши» 128 .000 АКШ доллар Приз-мукофот Фондига эга Континентал-оро турнирида Осиё киттаси терма жамоасининг 7-та вазн аъзолари буйича 81 кг вазнда татамига тушиб Европа киттаси терма жамоасининг 81 кг вазнда катнашаётган Жахон Дзюдосининг рейтинги буйича биринчи уринда турган Европа чемпиони Жахон чемпионатининг совриндори Халкаро Дзюдо Федерацияси тамонидан 2013 йилнинг энг кучли дзюдочиси деб 10.000 АКШ доллари билан мукофотлаган Афтандил Чрикишвилини енга олди. Узбек миллий кураши — олишда катта махоратга эга булган, унлаб галабаларни кулга киритган Абдулла Тангриевни бугун ким билмайди дейсиз. Хали болалик, усмирлик пайтларида унга она кишлогидаги Олтин камар Хужабулгонда Олиш курашига тушадиган полвон йук эди.. Сунгра у Республика Олимпия захирилари коллежининг Дзюдо кураши булимига укишга кирди ва коллежни битиргач, узини катта спортга багишлади.Бу улкан полвоннинг галабалари ва кулга киритилган унвонларини санаб улгуриш кийин. Абдулла — 2008 йилдаги Пекин Олимпиядасининг Дзюдо кураши буйича кумуш медали совриндори, 2011 йил Тюменда утказилган Дзюдо курашининг жахон мусобакасида мутлок чемпионлигини кулга киритган Абдулла Тангриевнинг спорт сохасидаги ютукларига оид яна бир мисоли келтириб утмокчимиз. Дунёнинг сара Дзюдочиларидан бири,икки карра Олимпия уйинлари чемпиони 2012 йилдаги Лондон ХХХ — Олимпия уйинлари голиби, 2016 йилдаги Бразилия Рио де жанейрода булиб утдган ХХХ! — Олимпия уйинлари голиби беш карра Жахон чемпиони ва ун карра Европа чемпиони, Хозирги вактгача бирор марта енгилмаган афсонавий чемпионаридан бири, Франциянинг куп мартоб а чемпиони Франциянинг миллий кахромони Тедди Ринерни 2008 йилги Пекин Олимпиадасида ярим финалда енга олган пахлавон хам юртдошимиз Абдулла булади.Чунки хакикатдан хам Франциянинг Дзюдо кураши буйича миллий кахромони Тедди Ринерни Жахон Дзюдо аренасида хеч ким енгалмаган. Афсуски, Абдулла 2012 йилдаги Лондон ХХХ — Олимпия уйинлари очилишидан бир ой олдин 12 июнда допинг кабул килганлиги учун у 2012 йил 12 июнида токи 2014 йил 19 июнига кадар Халкаро Дзюдо Федерацияси томонидан мусобакаларда ва Лондон ХХХ — Олимпия уйинларида иштирок этишдан махрум этишди.Албатта, бу менимча, нохуш тасодифдир. Буни спорт дейдилар, бундай холатлардан, яний нохушликдан хеч кандай спортчи хеч качон кафолатланмаган.. Лекин Абдулла узининг Дзюдо сохасида дунёдаги тенги йук пахлавонлардан бири эканлигини амалга исбот этди. Чунки 35 ёшга кирган 2016 йил Бразилия Рио де жанейро шахрида булиб утдган ХХХ! — Олимпия уйинларида асосий давогарлардан би ри сифатида иштирок этиб, совриндор уринларни забт этиш учун ярим финалгача етиб борди.шуни узи жасорат эмасми .

.Бундан ташкари Дзюдо кураши буйича яна бир юртдошимиз Шарофидин Лутфуллаев Ангор туманида таваллуд топиб олти ёшидан «Сурхонча Олиш» майдонига тушиб олишган ва кийнчалик Андижон Олимпия захиралари колледжи кураш булимида таълим олган. Узбекистон Республикасида Миллий Кураш буйича халкаро турнирлар голиби булган. Шундан кийн Узбекистон Республикаси Дзюдо кураши Кубоги мусобакаси голиби була туриб 2013йили 23 ноябр куни Араб Амирлиги Абу Даби шахрида утказилган Гран-при Халкаро турнирида 60 кг вазнда кумуш медаль олишга муваффак булди. Чунки Сурхондарёлик Шарофидин Лутфуллаевнинг ним-чорак финалдаги ракиби 2012 йил Лондон Олимпиадасининг чемпиони Европа чемпиони. Жахон чемпионатининг бронза совриндори Арсен Галстянни икки марта хужум билан маъглубиятга учратди. Ахир Арсен Галстян 2012 йили Лондон Олимпиадасида икки марта Жахон чемпиони 2008 йилдаги Пекин Олимпиядасининг Дзюдо кураши буйича бронза медали совриндори булган Ришод Собировни ярим финалда енга олган . Сурхондарёлик ёш дзюдочи Шарофидин Лутфуллаевнинг Абу Даби Гран-при Халкаро турниридаги курсатган жасорати Россия ва бутун Жахон Дзюдо дунёсида катта шоу-шув «сенсацияга» айланиб кетди. Дархакикат, курашнинг Ватани Сурхондарёдир. Бу хулосани тасдиклайдиган купдан куп далиллар мавжуд..,

Чунки Сурхондарёлик турт нафар курашчи – полвон Олимпия уйинларининг Дзюдо кураши буйича иштирокчиси булишди.Масалан, бойсунлик Абдулла Тангриев 2008 йилдаги Пекин Олимпиядасининг Дзюдо кураши буйича 100 килограммдан огир вазн тоифасида майдонга тушиб кумуш медали совриндори булган . Чунки Олимпияда кумуш медали совриндори унвонига эга булган Сурхондарёлик юртдошимиз Абдулла Тангриевга ухшаб мустакиллигимизнинг утган йигирма олти йили мобайнида Марказий Осиё худудидаги кушни Тожикистон .Туркманистон ва Киргизстон Республикасидаги дзюдочилар бундай юкори натижага эришолмаган экан.Яна бир юртдошимиз1983 йилда Денов туманида таваллуд топган Шокир Муминов Халкаро тоифадаги спорт устаси булган 81 кг вазн тоифасида 2008 йилдаги Пекин Олимпиадасида Дзюдо кураши буйича мусобакаларда катнашган. Бундан ташкари яна бир юртдошимиз Самаркад Вилояти номидан булса хам Миллий Кураш буйича ва Дзюдо кураш буйича майдонга тушиб юрган — Жаркургонлик Уткир Курбонов 100- килограмм вазн тоифасида 2008 йилдаги Пекин Олимпиадасида Дзюдо кураши буйича катнашган туртинчи юртдошимиз Деновлик Яхё Имомов 2012 йилдаги Лондон Олимпиадасида Дзюдо кураши буйича мусобакаларда катнашган

Бизнинг «Олиш» миллий якка кураши Спортклуби халкимизнинг кадимий спорт турларидан бири булган олишни кенг урганиш, уни янада кенгрок, ейишни уз олдига максад килиб куйган.Афсуски хозирги вактгача бизнинг анавий « Сурхон Олиши» миллий якка курашимиз миллий спорт тури хукукий статусига эга эмас. Айни пайтда афсонавий «Алпомиш» достонининг тарихий ватанида ананавий ноёб миллий кураши – «Сурхон Олиши»ни тиклашдан Сурхондарёнинг узига хос лойихаси ишлаб чикарилмокда. . « Сурхон Олиш» миллий якка курашимиз миллий спорт тури хукукий статусига эга булиш учун Вилоят Федерацияси таркибида Сурхондарё Вилоятида «Олиш» миллий якка кураши федерациясини тузилишини хам кузда тутганмиз.

 Бу эса кейинчалик уз навбатида «Олиш» миллий якка курашининг Республика Федерацияси таркибидаги Федерациясини тузиб.Шундан кийн якин келажакда «Олиш» миллий якка курашимизнинг Халкаро Федерациясини тузишга тамал тошини куяди. Бинобарин у ФИЛА тизимидаги ананавий кураш турлари Жахон Кумитаси руйхатидан жой олади. Дарвоке, киргизларнинг «Алыш» белбогли кураши Халкаро Федерацияси, «Татарча кореш» Халкаро Федерацияси, «Казахша курес» халкаро федерацияси мазкур ФИЛА тизимидаги Жахон Кумитаси ананавий миллий курашлар реестри таркибига киритилгандир. Худди шунингдек, Ёкутистон халкларининг миллий спорт турлари ёкут миллий кураши «Хапсагай» минтакавий Ассоциациаси хам Жахон ананавий миллий курашлар реестрдан жой олган. Бизнинг-ча, «Сурхон Олиши» коидаларини хам ЮНЕСКО тасарруфида булган ананавий кураш турлари Жахон Кумитаси ва Халкаро Ассоциацияси таркибидан жой олишига эришиш мумкин. Бу эса уз навбатида «Олиш» кураши спортчи — усталарининг ананавий кураш турлари буйича Халкаро фестиваларида катнашишларига кенг йул очиб беради. Алпомиш юрти -полвонларимиз узига хос «Сурхон Олиши» коидаларига асосан Халкаро турнирларда катнашаса ва «Олиш» миллий якка курашимиз хакида хужжатли фильм ишлаб чикарилса уни дунё микиёсда янада оммалаштириш хаммамиз учун манфаатли булур эди.Зеро, «Сурхон Олиши» неча минг йиллардан бери халкимиз билан бирга келади.У Спорт — курашнинг халол, мардона тури сифатида кон — конимизга сингиб кетган. Биз фурсатдан фойдаланиб, халкимизнинг кадимий ва аммо хеч качон эскирмайдиган спорт турларидан бири булган

«Сурхон Олиши» «Туй олиши» ни янада ривожлантириш, уни кенгрок, ейишда, унинг азалий коидаларини тиклашда Вилоят хокимлиги, жонажон — улка тарихига мухаббат билан карайдиган барча кишилар уз муносиб хиссаларини кушадилар, деган умиддамиз.

Leave a comment

Ваш адрес email не будет опубликован. Обязательные поля помечены *